De Stedenmaagd

Als je het Amsterdamse Bos uit fietst richting het Centrum, wordt je verwelkomd (of uitgezwaaid) door de Stedenmaagd, de verpersoonlijking van Amsterdam. Zittend op een zetel houdt ze het wapen van Amsterdam in haar linkerhand en maakt ze een uitnodigend gebaar met haar rechterhand.

Blijf je doorfietsen op de groene fietsroute, die van het bos naar het centrum leidt, dan kom je vanzelf een andere stedenmaagd tegen. Zij staat op haar originele plek, maar het is niet het originele beeld: boven op de ingang van het Vondelpark aan de Stadhouderskade prijkt een kopie. Het zachte Luxemburgse zandsteen van het originele beeld aan de Stadhouderskade was flink beschadigd door het vele verkeer en werd het flink gerestaureerd. Ter ere van het 80-jarige jubileum van het Amsterdamse Bos kreeg het gerestaureerde beeld een nieuwe plek. Voor het 150-jarige jubileum werd er een kopie teruggeplaatst bij het Vondelpark. Zo worden de parken door de twee maagden verbonden.

In 1883 is ‘onze’ maagd ter ere van de Internationale Koloniale en Uitvoerhandel Tentoonstelling vervaardigd door Friedrich Schierholz om het Vondelpark meer allure te geven. Een monumentale entree zette Amsterdam op de kaart. De wereldtentoonstelling gaf een impuls aan de Amsterdamse economie, met 28 landen die hun koloniale waar presenteerden. Echter had het een sterk koloniaal karakter: koloniale overheersers pronkten met ‘rijkdom’ uit hun veroverde koloniën. Kruiden, architectuur, maar ook met inwoners.

De Stedenmaagd herinnert aan de dubbele geschiedenis van Amsterdam. Pronken met economische rijkdom, maar ten koste van kolonies en minderheden. Kunnen we nog trots zijn op ‘onze’ stedenmaagd, of heeft haar context een nare bijsmaak gekregen? Tegelijkertijd is het werk onderdeel van een andere discussie over onze publieke kunstcollectie. De Stedenmaagd is een van de weinige beelden van een vrouw. En wanneer vrouwen worden afgebeeld zijn zij vaak symbool voor maagdelijkheid, vruchtbaarheid en schoonheid. Ook de Stedenmaagd heeft geen kleren aan. Weinig vrouwen op sokkels zien eruit zoals ze echt zijn, zodat we ons erin kunnen herkennen. De gemeente Amsterdam zegt actief bezig te zijn met meer representatie van alle soorten vrouwen in het straatbeeld.